Nieuws

De Tuin van Holland organiseert op woensdag 7 mei 2025, symposium: 'Bodem als basis voor gezondheid'
De wetenschappelijke link tussen bodem, voedsel en gezondheid. in samenwerking met HarvestCare en het LUMC.

Wie elektrisch rijdt, kent het gevoel: kom ik wel op tijd bij het volgende oplaadstation? Maar heb je er ooit bij stilgestaan dat ook bijen en andere insecten geregeld moeten ‘bijtanken’ om hun bestemming te bereiken? Dat kan best lastig zijn in een omgeving die steeds versteender is. Gelukkig kunnen we daar zelf veel aan doen: bijvoorbeeld door een bij-tankstation te maken mét de juiste planten.

Tien nieuwe gemeenten erbij; dat was een van de ambities van Groene Cirkels Groene Gezonde Stad voor 2024. En het is gelukt. Op onze LinkedIn-pagina en in de vorige nieuwsbrief vertelde een aantal ‘nieuwelingen’ al waarom ook hun gemeenten mee willen doen met de radicale vergroening van Zuid-Holland. Nu de beurt aan Gebke van Gaal (Leiderdorp) en Bart de Leede (Midden-Delfland).

Hoe kun je een bedrijventerrein zo vergroenen dat het bijdraagt aan biodiversiteit en aan het welzijn van werknemers? Dat was de onderzoeksvraag tijdens de stageperiode van Sam Kneppers. En geen geschiktere plek om dat te beproeven dan het terrein van zijn stagebedrijf, de HEINEKEN Brouwerij in Zoeterwoude.

 
Een Nederlandse eetcultuur, waarin biodiversiteit, gezondheid en duurzame oplossingen voor boeren samenkomen. Dat is waar het in de Groene Cirkel De Tuin van Holland om draait. Logisch dus dat er in de keuken van ‘thuisbasis’ provincie Zuid-Holland gewerkt wordt volgens diezelfde uitgangspunten.

De melkveehouderij op veenweiden in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden staat voor een transitie naar een toekomstbestendige landbouw. Geen eenvoudige opgave gezien de vele onzekerheden in doelen, maatregelen en economische impact. Dat geldt vooral voor de boeren, maar ook voor beleidsmakers, ketenpartners en andere stakeholders in de sector. Om de perspectieven te schetsen heeft Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling een inspiratiekaart gemaakt.

‘Indrukwekkend!’ zo omschrijf Frank Rijkaart Farm Frites, het bedrijf waar hij op 13 maart op werkbezoek was. Vaak genoeg was de gedeputeerde van Zuid-Holland - met landbouw in z’n portefeuille - over de prachtige Oudenhoornse dijk langs de aardappelfabriek gereden. ‘Maar ik realiseerde me niet dat er zo’n grote, internationale speler achter zat.’

De aardappel staat in de top drie van meest geteelde voedselgewassen ter wereld. En het is een van de groenste gewassen als het gaat om de uitstoot van broeikasgassen en waterverbruik. Maar het kan altijd beter vinden ze bij Farm Frites. Dat doet de aardappelgigant door de telers mee te nemen in kennis en inzet van regeneratieve landbouw.

Elke wijk in Zuid-Holland heeft een eigen wijkbij gekregen om voor te zorgen. Door simpelweg een paar bloeiende planten in de tuin of op het balkon te zetten die deze bij graag bezoekt, help je de bij een handje. Zo kunnen buren samen een fijne wijk maken voor hun wilde bij. 

We zijn dan ook blij dat 60 van de 90 kinderboerderijen in Zuid-Holland met het nieuwe wijkbijen plantenpakket van Cruydthoeck ter inspiratie een voorbeeldtuintje hebben aangelegd. Dus ga snel kijken! De plantenpakketten kunnen nu ook online worden besteld.

Veel nieuwe gezichten tijdens de ambassadeursbijeenkomst van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling in de charmante kaasboerderij in Bleskensgraaf; een rijksmonument met grote historische waarde. De bijeenkomst nodigt de nieuwlingen uit zich te verbinden aan de ambities van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling. Samen zoeken naar oplossingen waar boeren, bewoners en bedrijven in het gebied blij van worden en waarbij het landschap floreert.

Toen bij de portefeuilleverdeling in Alphen aan den Rijn ‘vergroening’ aan de beurt was, stak Gert van den Ham meteen z’n vinger op. “Binnen het grote raamwerk van duurzaamheid gaat vergroening ons in allerlei opzichten verder helpen. Groen maakt ons gezonder en gelukkiger. Daar geloof ik in.”

Op 2 juli kwam tijdens een diner pensant op uitnodiging van Anne Koning, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland, een gemêleerd gezelschap samen om te praten over radicale vergroening van onze Zuid-Hollandse steden.

Het gaat niet goed met de wilde bijen. Daarom start de provincie Zuid-Holland een groene revolutie om het tij te keren: op 20 mei lanceren we de campagne ‘Help onze wijkbij’. Die dag is niet voor niets gekozen, want het is de dag die de Verenigde Naties hebben benoemd tot Wereld Bijendag. Over de hele wereld wordt het belang onderkend van de bij als bestuiver en daarmee als onmisbare schakel voor de biodiversiteit. En dat geldt ook voor onze provincie. Daarom willen we van heel Zuid-Holland één groot bijenlandschap maken. En iedereen kan daaraan bijdragen.

Binnen Groene Cirkels Heineken is in een tweejarige pilotstudie door Wageningen Environmental Research onderzocht hoe een bestaande sloot bij melkveehouderij Die Barle Farms in Zoeterwoude kan worden heringericht als helofytenfilter. Dat bestaat uit riet met als eindstation filtering door een BigBag met calciumcarbonaatkorrels om fosfaat uit het spoelwater te halen.

De Hooiberg, ontvangstruimte van de HEINEKEN brouwerij in Zoeterwoude, was begin het decor van de ambassadeursbijeenkomst van Groene Cirkels HEINEKEN. Doel van de bijeenkomst: zoeken naar een volgend perspectief voor de samenwerking. Een samenwerking die werkt volgens het recept 1 + 1 = 3.  “We willen niet alleen de grootste maar ook de groenste brouwerij van Europa zijn en daar hebben we elkaar allemaal voor nodig,” zo maakt Tjeerd Meijer, directeur HEINEKEN Brouwerij en Groene Cirkels-ambassadeur meteen duidelijk. 

Een Zuid-Hollands netwerk met energieke ambassadeurs en gemeenten die hun nek uit durven te steken voor vergroening en biodiversiteit. Wethouder Marcel Belt van Leidschendam-Voorburg hoopt in de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad aansluiting te vinden bij mensen die net als hij een groen hart hebben. En die snappen dat vergroening en gezondheid hand in hand gaan.

Gezondheid hangt niet alleen af van de individuele keuzes die we maken. Ook de sociale en fysieke leefomgeving heeft veel invloed. Vanuit het programma Gezondheid en Welzijn richt de provincie Zuid-Holland zich dan ook – met partners uit het sociale en fysieke domein – op het gezonder maken van de leefomgeving. Dat doet zij onder meer vanuit de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad. 

Er is nog veel potentie in de Alblasserwaard voor kruidenrijk grasland, blijkt uit onderzoek van de Wageningen University & Research (WUR) in opdracht van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling.

WIE

Annemarie Lammers

VAN

Groene Cirkel Groene Gezonde Stad

ZEGT

“Op een gegeven moment moet er gewoon een schop in de grond”

WIE

Nynke Visser

VAN

Innivity

ZEGT

“Minder haantjesgedrag, meer samenwerken”

WIE

Dr.ir. Marian Stuiver

VAN

Groene Cirkel Groene Gezonde Stad, 

Wageningen University & Research

ZEGT

“In Groene Cirkels worden machtsrelaties losgelaten om gelijkwaardig samen te werken”

Groene Cirkels Bijenlandschap heeft drie nieuwe partners verwelkomd: Waardewenders, Bij Mei en Bloemenparadijs Bijpoort. Zij sluiten zich aan bij tientallen partners die al werken aan een bijvriendelijke omgeving.

WIE

Annette Piepers

VAN

Groene Cirkels Bijenlandschap

ZEGT

“Iedereen kan een schakeltje zijn in het bijenlandschap"

Wat als je jongeren ideeën laat bedenken voor vergroening van onze steden? Dan krijg je creatieve ideeën! Zoals een gigantische overkapping over het Dordtse Statenplein voor schaduw, waaraan planten komen te hangen. In het kader van het Young Innovator programma bedachten jongeren oplossingen om steden te vergroenen. En dat leverde heel wat inzichten op.

WIE

Marjan Minnesma

VAN

Stichting Urgenda

ZEGT

“We moeten de natuur als vriend behandelen”

Groene Cirkels bestaat 10 jaar en heeft in die tijd enorme resultaten bereikt. Soms door grote stappen te zetten, soms juist door langzaam te gaan. Maar tijd is een luxe die we ons niet meer kunnen permitteren, klonk het tijdens het jubileumevent van Groene Cirkels op 21 september. We moeten versnellen.

WIE

Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur Naturalis

VAN

Meerdere Groene Cirkels

ZEGT

“Je moet loskomen van het systeem om het te kunnen veranderen.”

WIE

Meindert Stolk

VAN

Provincie Zuid-Holland

ZEGT

”Groene Cirkels is collectief eigendom”

WIE

Paul Mesters

VAN

Groene Cirkels Circulaire Suikerbietenketen

ZEGT

“Groene Cirkels haalt je uit je eigen bubbel”

WIE

Ad van Rees

VAN

Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling

ZEGT

“Groene Cirkels haalt je uit de waan van de dag”

WIE

Lenny Reiningh

VAN

Groene Cirkels Circulaire Suikerbietenketen

ZEGT

“Als je geld wilt blijven verdienen, zal je zuinig moeten zijn op de aarde”

Op het terrein van voormalig melkveehouder Jan Versluis zijn voor het eerst in jaren weer fazanten te zien, sinds hij vorig jaar begon met een pilot vezelteelt. De gele zonnekroon trekt bijen en beestjes aan. Een feest voor het oog én de natuur.

Ondanks de groei met 34% van het aantal bijensoorten in Zuid-Holland, is er geen reden tot juichen. Want het gaat steeds niet goed met bijen en andere bestuivende insecten, terwijl zo’n 80% van onze eetbare gewassen en wilde planten van bestuiving afhankelijk is.

WIE

Raymond Noordermeer, algemeen directeur Zuivelfabriek De Graafstroom

VAN

Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling

ZEGT

“We doen het niet om het klein te houden.”

WIE

Menko Wiersema, oprichter Groene Cirkels

VAN

Dromen voor Doeners

ZEGT

“Hoe ambitieuzer de droom, hoe leuker en kansrijker het wordt”

WIE

Lodewijk Hoekstra, groenvoorziener, oprichter NL Greenlabel

VAN

Groene Cirkel Groene Gezonde Stad

ZEGT

“Ik zie een enorme, duurzame speeltuin voor me”

WIE
Jan Kempers, consultant duurzame ontwikkeling

VAN
Groene Cirkels Circulaire Suikerbietenketen

ZEGT
“Op neutrale grond is iedereen te gast”

WIE

Janneke ’t Hart, strategisch communicatieadviseur duurzaamheid

VAN

Groene Cirkel Circulaire Suikerbietenketen

ZEGT

“Communicatie zorgt voor verbinding"

WIE

Bob Houtkamp, ambtelijk opdrachtgever Groene Cirkels

VAN

Provincie Zuid-Holland

ZEGT

“Groene Cirkels zijn coalities van the willing.” 

WIE
Daphne Teeling

VAN
Groene Cirkel Groene Gezonde Stad

ZEGT
“Het is tijd om een groene, gezonde leefomgeving te eisen”

“Ik wil me laten verrassen. Inspireren. Van anderen leren en onze kennis inbrengen.” Ingeborg Berger, Programmamanager Biodiversiteit van de gemeente Rotterdam, is ambassadeur van de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad. En daarmee pleitbezorger van radicale vergroening van alle Zuid-Hollandse steden in 2030.

“Vanuit je eigen Groene Cirkel, realiseer je als bedrijf collectief duurzamere oplossingen voor mens, maatschappij en milieu in je omgeving én je biedt anderen inspiratie”. Farm Frites is al drie jaar aangesloten bij de Groene Cirkel Duurzame Fritesketen. 

Kennismaken met de gastronomie van de toekomst, dat kan vanaf vandaag in negen Noordwijkse restaurants. De Noordwijkse chefs laten zich inspireren door lokale en duurzaam geteelde seizoensproducten, op de menukaart herkenbaar aan het stempel van ‘De Tuin van Holland – Proeftuin Noordwijk’. 

Wie een winkel of horecagelegenheid heeft in het centrum van een stad, geeft een groen dak misschien geen prioriteit. Toch kan het veel brengen, weet Kees van Keeken uit Alphen aan den Rijn. Op zijn dak prijken vier bomen met een innovatieve boomveerconstructie. 

Gemeente Leiden zet belangrijke stappen om in 2050 klimaatbestendig en groener te zijn met meer ruimte voor biodiversiteit. In de eerste wijken zijn de resultaten al zichtbaar.

De Dordtse Staart is een uniek gebied: langs de rivier het Wantij, toegangspoort tot de Dordtse Biesbosch, maar ook: thuisbasis van grote industriële bedrijven . De gemeente wil samen met bewoners, bedrijven en andere gebruikers en belanghebbenden de wijk omtoveren naar een ‘Groene Gezonde Staart’. 

Meer biodiversiteit en een toekomstbestendige landbouw in de Alblasserwaard en de rest van het Groene Hart. Daaraan blijft de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling ook de komende drie jaar werken, spraken zeven convenantpartners af. 

Een gezonde topkeuken voor iedereen, dat is de droom van de gloednieuwe Groene Cirkel De Tuin van Holland. Op 29 september bekrachtigden 17 toonaangevende ketenpartijen - waaronder chefs, boeren en artsen - hun samenwerking met de ondertekening van een convenant. 

De partners van de Groene Cirkels Bijenlandschap werken al acht jaar hard aan het voortbestaan van de bij. Programmamanager Hannie Korthof nam op 8 september afscheid. “Het is superleuk om in je eigen omgeving iets concreets te kunnen doen om de biodiversiteit te verbeteren.”

Voor het eerst mogen twee Nederlandse boeren de CO₂-uitstoot verkopen die zij hebben voorkomen met pompgestuurde waterinfiltratie. De veenweideboeren zetten het grondwaterpeil op hun eigen grond vast en verminderen zo de CO₂-uitstoot flink.

Boeren in de regio Alblasserwaard/Vijfheerenlanden voelen zich medeverantwoordelijk voor de biodiversiteit in het gebied. Dit blijkt uit een enquête onder ruim zestig boeren - grotendeels melkveehouders - in het kader van het Living Lab Alblasserwaard.

Sinds maart 2019 werken de Provincie Zuid-Holland, Wageningen Environmental Research, HAS hogeschool en fritesproducent Farm Frites samen in de Groene Cirkel ‘Duurzame Fritesketen’. De resultaten in de afgelopen 3 jaar gaven aanleiding om op dezelfde goede voet verder te gaan. Daarom verlengden de partners op 19 mei 2022 het convenant ‘Groene Cirkel Duurzame Fritesketen’. 

Op Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee en het eiland van Dordrecht gaat de provincie samen met de Groene Cirkel Duurzame Fritesketen, telers van het collectief Zuid-Hollandse eilanden, het waterschap Hollandse Delta, Wageningen Environmental Research en Farm Frites aan de slag om de biodiversiteit van de landbouw en het openbaar groen te vergroten. 

Vijf gemeenten, drie hoogheemraadschappen, Rijkswaterstaat, Wageningen Environmental Research en de provincie Zuid-Holland gaan samen de eerste Plasticvrije Corridor van Nederland realiseren. De inzet is het gebied rondom de Gouwe, Hollandsche IJssel en Nieuwe Maas richting de Noordzee. Donderdag 28 oktober ondertekenden zij hiervoor een intentieverklaring.

Zuid-Hollandse steden moeten de komende decennia flink groener worden. Dat hebben het ministerie van LNV, Naturalis, WUR, gemeente Dordrecht, gemeente Leiden, Staatsbosbeheer, IVN Natuureducatie, Alles is Gezondheid, GGD Haaglanden en de provincie Zuid-Holland afgesproken. Zij gaan daarvoor samenwerken in de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad. 

Veehouders uit de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden kwamen kijken in het land van drie van hun collega’s, die meedoen met het onderzoeksproject ‘Kruidenrijk grasland, de groene motor’.

Na twee jaar experimenteren op twee proeflocaties zetten de betrokken boeren nu een volgende stap, met het indienen van een plan bij de Stichting Nationale Koolstofmarkt.

Zero Emission Services (ZES) is gestart met de vaart van de Alphenaar, het eerste Nederlandse binnenvaartschip dat voor de aandrijving gebruik maakt van verwisselbare energiecontainers. 

Partijen rondom de HEINEKEN Brouwerij in Zoeterwoude blijven de komende drie jaar samenwerken aan een klimaatneutrale brouwerijketen en klimaatbestendige omgeving. Dat levert niet alleen een duurzaam geproduceerd biertje op, maar ook meer bijen, minder wateroverlast én minder CO2-uitstoot.

Boeren in het veenweidengebied die bodemdaling en de daarmee gepaard gaande CO₂-uitstoot van hun grond verminderen, gaan die vermeden uitstoot verkopen. Met het geld dat ze daarmee verdienen, financieren ze een deel van de benodigde investeringen. Dit wordt nu mogelijk door de uitbreiding van de methode Valuta voor Veen.

Bodemdaling moet een halt worden toegeroepen. Gebiedsgericht en in samenhang met andere vraagstukken. Dat stelt de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Precies de werkwijze van Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling in de Alblasserwaard.