Boeren: 'Biodiversiteit is ook onze verantwoordelijk-heid'
Boeren in de regio Alblasserwaard/Vijfheerenlanden voelen zich medeverantwoordelijk voor de biodiversiteit in het gebied. Het verdwijnen van weidevogels, heikikkers en dotterbloemen gaat hen aan het hart. Ze zijn trots op hoge aantallen weidevogels of plantensoorten en zien dit als een teken van goed vakmanschap. Dit blijkt uit een enquête onder ruim zestig boeren - grotendeels melkveehouders - in het kader van het Living Lab Alblasserwaard; een project van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling.
In de enquête geven boeren aan dat ze het typische landschap waarin zij boeren dermate belangrijk vinden, dat ze er rekening mee houden in hun bedrijfsvoering. Zij vinden betrokkenheid bij het landschap en biodiversiteit bovendien bijdragen aan hun werkplezier. Een natuurgebied dat dichtbij ligt, is voor de meeste boeren geen reden om extensiever te gaan boeren (dat wil zeggen: minder vee per hectare). Desondanks verwacht ongeveer een derde van de boeren in de komende vijf jaar te zullen extensiveren. In het algemeen kregen stellingen over de verbinding met het land en de natuur veel bijval, aldus een van de researchers, Judith Westerink van Wageningen University en Research. “Dit is een belangrijk uitgangspunt voor gesprekken over biodiversiteit.”
Verbreding met agrarisch natuurbeheer
In de enquête werd boeren niet alleen gevraagd naar hun visie op biodiversiteit, maar ook naar de toekomst van hun bedrijf. De meeste boeren geven aan boer te willen blijven in de regio Albasserwaard/Vijfheerenlanden. Zij zien daarbij een combinatie voor zich van melkveehouderij met agrarisch natuurbeheer. Maar: natuur mag niet het belangrijkste worden. Eén van de boeren gaf aan: “Boer zijn is voor mij passie voor koe en natuur, maar er is ook inkomen nodig voor mij gezin”.
Naast het kunnen doorgeven van het bedrijf aan volgende generaties, is een goed inkomen een van de belangrijkste drijfveren van boeren. 27% van de boeren heeft energieproductie op het bedrijf en 34% haalt inkomen uit een andere neventak binnen het bedrijf. Maar liefst 50% van de boeren heeft een inkomen van activiteiten buiten het agrarisch bedrijf.
Over het onderzoek
Een van de onderzoeksprojecten van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling is het door de Nationale Wetenschapsagenda gefinancierde Living Lab Alblasserwaard. Het project gaat over biodiversiteit en hangt samen met het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. De onderzoekers werken samen met boeren en andere betrokkenen aan onder meer maatregelen voor biodiversiteit, bedrijfsmodellen, monitoring en KPI’s.
Deze online enquête werd rond de jaarwisseling 2021/2022 verspreid via het Waterschap Rivierenland, het Collectief Alblasserwaard / Vijfheerenlanden en enkele betrokken boeren in het gebied. De enquête is ingevuld door 63 respondenten. Van hen hebben 55 een eigen melkveebedrijf. Op één na liggen alle boerenbedrijven in de regio Alblasserwaard / Vijfheerenlanden.
In dit artikel staan de eerste resultaten, een grondige analyse volgt nog.
Auteurs: Judith Westerink (Wageningen Environmental Research), Judith Zuijdwegt (Wageningen University) en Ron Methorst (Aeres Hogeschool).