“Vezelteelt biedt boeren perspectief”
Op het terrein van voormalig melkveehouder Jan Versluis zijn voor het eerst in jaren weer fazanten te zien, sinds hij vorig jaar begon met een pilot vezelteelt. De gele zonnekroon trekt bijen en beestjes aan. Een feest voor het oog én de natuur.
Zijn kinderen hadden geen interesse in het voortzetten van de bescheiden melkveehouderij van Jan Versluis uit Meerkerk. Maar een duurzaam agrarisch bedrijf viel wel in goede aarde. Nu zijn alle kinderen betrokken bij het teelt- en demobedrijf van Versluis, waar enkele hectaren bestemd zijn voor pilotteelt van zonnekroon en vezelhennep; wat wel eens dé bouwgrondstof van de toekomst zou kunnen zijn.
Keten voor vezelteelt
In het noorden van het land zijn er al ketens opgezet rond vezelteelt, weet Versluis. Hij hoopt aan het begin te staan van een dergelijke keten in midden-Nederland. Dat kan hij niet alleen en dus is hij partner in het project Biobased Keten, onderdeel van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling. Een andere partner is de Rabobank, een van de grootste financiers van de agrarische sector. “Dit soort businessmodellen zijn duurzaam en innovatief. Er is een markt voor, dus willen wij helpen de transitie te stimuleren met kennis en financiering”, aldus Martine de Jong van de Rabobank. Volgens de Groene Cirkels-methodiek zitten alle partners op basis van gelijkwaardigheid in de samenwerking. Ook de natuur is een daarin een gelijkwaardige partner.
Zonnekroon en vezelhennep
Versluis begon zijn vezelavontuur met zonnekroon. Een gewas dat twintig tot vijfentwintig jaar geen grondbewerking vraagt, stevigheid aan de bodem geeft, water vasthoudt, geen chemische middelen nodig heeft en CO2 vasthoudt. Een droom voor biodiversiteit en veenweidegebieden waar bodemdaling een probleem vormt. “Het is bovendien een plant die zowel goed tegen droogte als tegen wat nattere omstandigheden kan. Hij wortelt heel diep – tot wel twee meter waar het kan – wat het grondwaterhoudend vermogen van de grond bevordert”, aldus Versluis.
Allemaal voordelen, maar het gewas heeft ook een nadeel: het kost nogal wat tijd voordat het iets gaat opleveren. Versluis: “Als het eenmaal groeit, heb je er twintig tot vijfentwintig jaar relatief weinig omkijken naar. Maar het is wel een plantje dat drie jaar nodig heeft om tot volledige ontwikkeling te komen.” Het meer gebruikte vezelhennep is in dat opzicht een beter alternatief. Ook dat heeft Versluis op enkele pilotvelden staan. “Dit groeit heel snel waardoor je ook weinig onkruiddruk hebt. Je hebt het eerste jaar meteen oogst. Het nadeel is dan weer dat je het ieder jaar opnieuw moet inzaaien, maar het vraagt wel maar lichte bewerking.”
Financiering voor boeren
In september oogst Versluis de eerste vezelhennep. Op 16 september staat hij – samen met partner Building Balance op de Fokveedag in Hoornaar en op 11 oktober komen alle partijen die een rol kunnen spelen in de nieuw op te zetten keten samen. De Jong: “We hebben verwerkers nodig, bouwers en corporaties die het product willen toepassen in bouw of renovatie en boeren die het willen verbouwen. We willen de productie gaan opschalen en de keten echt goed vormgeven.”
Versluis is enthousiast, maar ziet ook dat er veel nodig is om boeren op grote schaal de overstap te laten maken. “Boeren hebben geld nodig om de startinvestering te doen en hun inkomstenderving van de eerste jaren op te vangen. Dan zijn ze over de drempel heen, kunnen ze gewoon op de plek blijven waar ze vaak al generaties lang wonen, je voorkomt kaalslag op het platteland, je behoudt sociale en economische cohesie en je bent uiteindelijk goedkoper uit dan wanneer je ze uitkoopt.”
Versluis gelooft erin. “Vezelteelt kan uitgroeien tot een nieuw bedrijfsmodel en dat is een mooi perspectief voor veel boeren. Traditioneel bouwmateriaal wordt steeds duurder. Als je dan ook nog eens naar de CO2-uitstoot gaat kijken van beton, kan vezelbouw zeker concurrerend zijn. Op dit moment wachten we nog op elkaar: de bouw op gegarandeerde afvoer en de boer op gegarandeerde afzet. Als er een coöperatie ontstaat die dat samen laat komen, dan zijn we er.”
Meer weten?
- Kom op dinsdag 12 september tussen 9.00 – 11.00 uur (tijd onder voorbehoud) naar de oogstdag bij Jan Versluis aan de Grote Kanaaldijk 18 in Meerkerk.
- Bezoek de stand van Jan Versluis en Building Balance op de Fokveedag in Hoornaar op zaterdag 16 september.
- Kom naar de versnellingstafel biobased (ver)bouwen op woensdag 11 oktober in het stadhuis in Vianen om samen met ketenpartners vorm te geven aan de zoektocht naar een duurzame biobased keten in de regio. In de week van 18 september versturen wij de officiële uitnodiging. Wilt u op de hoogte blijven, stuur dan een mail naar info@marnismore.nl.
Lees meer over de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling.